Карбыз-кавын бездә шәп үсә!

Әмма өлгергән, тәмле һәм хуш исле җимешләрне хәтта аз туры килә торган шартларда да җыярга мөмкин. Моның өчен 5 хәйлә бар.
⠀
Беренче сер: икеләтә яшеренлек
Шул рәвешчә карбыз белән кавын 3-4 см тирәнлеккә ачык грунтка: бер–берсеннән 1,5 – 2 метрдан арбузлар, кавыннар 1-1,2 метрдан һәр чокырга 2-3 орлык чәчәләр. Тик моны май азагында түгел, гадәттә киңәш ителгәнчә түгел, ә майның беренче яртысында – ул чакта аларга тулысынча өлгерергә вакыт җитәчәк. Кемдер болай дип әйтер: әле ярты айдан соң ук кыраулар, шытымнар һәлак булачак! Ә менә монда төп хәйләсе - яшь үсемлекләрне яшерергә кирәк. Өстәвенә, гадәти булмаган рәвештә.
⠀
Башта чәчүлекләрне киселгән төпле бер литр пластик шешә белән каплыйлар. Аны ком белән күмәләр һәм бөке урыны аша җылы су (45-50 баш) сибәләр. Беренче шешәнең өстенә икенче, биш литрлы, төпсез шешә куялар. Җылы саклана торган матрешка килеп чыга.
⠀
Үсемлекләрнең беренче чын яфрагы пәйда булгач, өч чәчкечнең һәр лункасында иң көчлесе калдырыла. Үсемлекләр шыта башлагач, бик күп су сибәләр һәм яшерәләр, әмма хәзер инде биш литрлы шешәләр астына гына. Әмма аларны июнь башында алырга ашыкмагыз – карбыз һәм кавыннар 15-20 июньгә кадәр пластик колпаклар астында җылынсын.
⠀
Икенче сер: кояш астында урын
Карбыз һәм кавын астында җир җиңел булса, бик яхшы. Әмма бу иң мөһиме түгел. Бакчага кояшның күп эләгүе мөһим. Шуңа күрә янәшәдә генә бернинди агач һәм куаклар булырга тиеш түгел.
⠀
Әмма менә җиләк-җимеш үсә башлагач, аларны кояшта кыздырмас өчен күләгәлерәк җирдә үстерергә кирәк. Моның өчен әрекмән яфраклары яки газета туры килә – аларны карбыз һәм кавын өстенә эссе көннәрдә куялар.
⠀
Өченче сер: мичкә астында такмак

Салкынча шартларда бахчак культураларының тагын бер проблемасы-черек. Артык дымлылыктан җимеш һәм үсентеләр үллә. Ә моны булдырмас өчен, һәр кавын һәм карбыз астына, җимеш туфрак белән элемтәгә кермәс өчен, такта куярга кирәк. Тамыры янында 2-3 уч ком сибәргә.

Дүртенче сер: су сибү
Бакча культураларының тамырлары туфракка тирән китә – эссе һәм коры шартларда алар шулай су эчә. Ә менә грунт сулары еш кына бик якын булган Төньяк төбәкләрдә озын тамырлар су катламына ирешеп чери башлый.
⠀
Шуңа күрә тамырларны тирәнгә түгел, ә киңлеккә үстерергә мәҗбүр итү мөһим. Моны эшләү җиңел – үсемлекләргә тамыр астында түгел, ә түтәлнең ике рәт арасындагы чокырына су сибәргә кирәк.
Әмма артык күпсу сибү бик көчле эсседә генә кирәк. Ә икенче көнне җирне йомшартып, туфрак коры булмасын өчен тырмаларга кирәк.
⠀
Бишенче сер: читән кисү

Салкынча җәй шартларында күп кенә җиләк-җимеш өлгерә алмаячак, ә ботак калган уңышка бар көчен сарыф итәчәк. Шуңа күрә һәр үсемлектә 5-6 арбуз яки кавын калдырырга кирәк.
⠀
Арбузларның хатын-кыз чәчәкләре төп үрмәдә хасил була, шуңа күрә аңа кагылмыйлар, ә менә ян чәчкәләрен кисәләр. Ә кавынның, киресенчә, 5-6 яфрагы өстеннән кисәләр.

Шундый ысул белән кавын-карбызны август ахырында ук җыярга мөмкин булачак.
⠀
Алексей ВОЛОДИХИН, агроном